Προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Κομισιόν
Πριν από την κρίση COVID-19, το 11,3% των Ευρωπαίων υπέφεραν από υπερβολικό κόστος στέγασης. Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε ολόκληρο τον κόσμο, το κόστος αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό για τους ενοικιαστές με χαμηλό εισόδημα, πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος των οποίων δαπανάται για το μηνιαίο ενοίκιό τους. Εξάλλου, 50 εκατομμύρια νοικοκυριά βρίσκονταν σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας το 2018, αφήνοντάς τα εκτεθειμένα στην κλιματική αλλαγή.
Η κρίση COVID-19 ανάγκασε τις κυβερνήσεις να επιβάλουν περιοριστικά μέτρα καραντίνας που ουσιαστικά παρέλυσαν την οικονομία. Ενώ ορισμένοι εργαζόμενοι είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα από το σπίτι, πολλοί τομείς είδαν τη δραστηριότητά τους να διακόπτεται εντελώς ή να μειώνεται σεμεγάλο βαθμό. Η ανεργία είναι πιθανότερο να πλήξει φτωχούς ανθρώπους με βασικά επίπεδα εκπαίδευσης, που ήδη υποφέρουν υπό το βάρος του ενοικίου. Εν τω μεταξύ, θερμοκρασίες ρεκόρ που καταγράφηκαν παγκοσμίως για το έτος 2020 μας υπενθυμίζουν ότι η κλιματική κρίση δεν σταμάτησε κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Πράγματι, η πανδημία είναι μόνο μία από τις μελλοντικές παγκόσμιες κρίσεις που θα επιδεινωθούν λόγω της κλιματικής κατάρρευσης.
Η μετά-Κορωνοϊό οικονομική κρίση απειλεί να ενισχύσει την ανοδική πίεση στους προϋπολογισμούς ενοικίων και τελικά να προκαλέσει μαζικές εξώσεις νοικοκυριών, εκτοξεύοντας τους αριθμούς των φτωχών και των αστλεγων σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Επιπλέον, η πίεση στο δημόσιο χρέος θα μπορούσε να εμποδίσει την προσπάθεια προσαρμογής της Ευρώπης στη συνεχιζόμενη κλιματική κρίση.
Μετριασμός της κρίσης COVID-19:
1. Ακύρωση όλων των χρεών ενοικίου που βαρύνουν νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις που πληρώνουν ενοίκιο.
2. Εφαρμογή κατά περίπτωση επιδότησης ενοικίου για νοικοκυριά/μικρές επιχειρήσεις που πλήττονται από συρρίκνωση του εισοδήματος λόγω μέτρων καραντίνας· το μέτρο αυτό θα καταστέλλεται σταδιακά καθώς τα εισοδήματα φθάνουν στα επίπεδα προ του COVID-19.
3. Δημιουργία ενός ταμείου έκτακτης ανάγκης για μικροϊδιοκτήτες (έως δύο ακίνητα) για να καλύψει τις επιπτώσεις της μείωσης των ενοικίων (2).
Διασφάλιση βιώσιμης στέγασης για όλους τους Ευρωπαίους:
1. Δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου για την απόκτηση δημόσιας στέγασης, με ιδιαίτερη έμφαση στις ακατοίκητες εστίες (μέσο ποσοστό στην Ευρώπη ~18%). Το ταμείο αυτό θα πρέπει να είναι προσβάσιμο στα κράτη, τις περιφέρειες και τους δήμους, για την εκπλήρωση του ανθρώπινου δικαιώματος σε επαρκή στέγαση για όλους τους κατοίκους της ΕΕ. Θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο ώστε να διασφαλίζει εκ των πραγμάτων ότι η στέγαση εξασφαλίζεται από τις δημόσιες αρχές σε έσχατη περίπτωση.
2. Δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου για τη βιώσιμη ανακαίνιση όλων των νοικοκυριών στην Ε.Ε. Αυτό θα κάνει τους κατοίκους της ΕΕ πιο ανθεκτικούς σε μελλοντικές κρίσεις. Το ταμείο αυτό θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτό το δημόσιο έργο μεγάλης κλίμακας χρηματοδοτείται από δημόσιες αρχές και όχι από νοικοκυριά.
Οικονομική ανθεκτικότητα για μελλοντικές κρίσεις:
1. Εφαρμογή ενός ευρωπαϊκού καθολικού βασικού μερίσματος που θα βελτιώσει την ανθεκτικότητα των νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων σε μελλοντικές κρίσεις και θα δημιουργήσει ένα μόνιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση του υπερβολικού κόστους των ενοικίων.
2. Θέσπιση του δικαιώματος σε αξιοπρεπή και βιώσιμη στέγαση καθώς και άλλων δικαιωμάτων ενοικιαστών σε επίπεδο ΕΕ στις ευρωπαϊκές συνθήκες.
Τα μέτρα αυτά θα επιτρέψουν την επίτευξη τριών κύριων στόχων:
1) να παρεμποδίσουν την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση λόγω των επιπτώσεων της εποχής μετά τον Κορωνοϊό.
2) τη δημιουργία ενός «ομοσπονδιακού» δεσμού μεταξύ των Ευρωπαίων και της ΕΕ
3) να θέσουν τις βάσεις για ένα πανευρωπαϊκό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Όπως ανέφερε ο ειδικός εισηγητής Philip Alston, η «κυρίαρχη προ-πανδημίας θριαμβευτική αφήγηση ότι η ακραία φτώχεια πλησιάζει στην εξάλειψη» δεν τεκμηριώνεται από τα γεγονότα -- και η κρίση COVID-19 θα προκαλέσει σχεδόν σίγουρα anτην άνοδο των υφιστάμενων επιπέδων φτώχειας και έλλειψης στέγης. Αντί να επιδεινώνουν περαιτέρω υφιστάμενες ανισότητες, τα προγράμματα αποκατάστασης COVID-19 θα πρέπει να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των πιο προνομιούχων και εκείνων που είναι ήδη χρεωμένοι και απροετοίμαστοι για μελλοντικές κρίσεις. Το βάρος της πανδημίας τέθηκε σε μεγάλο βαθμό στους ώμους των ατόμων που κλήθηκαν να κλειστούν σε καραντίνα και να εργαστούν από το σπίτι ή να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο ως αναγκαίο προσωπικό. Στα επιβαλλόμενα από τις κυβερνήσεις μέτρα, που έχουν προκαλέσει δυσκολίες στη ζωή των εργαζόμενων Ευρωπαίων, πρέπει να προστεθούν ολιστικές και επανορθωτικές πολιτικές.
Μόνο μια ανταπόκριση πλήρους κλίμακας, χωρίς δισταγμούς και εθνικιστική λιτότητα, μπορεί να σώσει εκατομμύρια ανθρώπους από βαθύτερη φτώχεια και να αποτρέψει τις επιπτώσεις του COVID-19 και την εκτίναξη του δημόσιου χρέους!